5 niezwykłych faktów o rogówce oka, które powinieneś znać!
Rogówka oka odpowiada za około 65-75% mocy refrakcyjnej oka, co czyni ją kluczowym elementem optycznym w naszym układzie wzrokowym. To właśnie przez tą część oka światło przechodzi jako pierwsze, zanim dotrze do siatkówki, gdzie jest przekształcane na impulsy elektryczne, które trafiają do mózgu. Poznaj 5 niezwykłych faktów na temat rogówki oka!
Rogówka znajduje się w przedniej części oka, pokrywając tęczówkę, źrenicę i komorę przednią. Składa się z kilku warstw, z których każda pełni określoną funkcję. Najważniejsze z nich to: nabłonek, błona Bowmana, zrąb rogówki, błona Descemeta, śródbłonek rogówki. Każda z tych warstw ma swoją specyficzną funkcję i razem chronią oko oraz skupiają światło na siatkówce.
1. Rogówka oka jest pierwszą barierą ochronną dla oka.
Rogówka chroni oko przed uszkodzeniami mechanicznymi, chemicznymi i infekcjami. Działa niczym ,,tarcza ochronna”, która odbija światło słoneczne, drobiny kurzu, pyłki i inne zanieczyszczenia pochodzące z zewnątrz. Do uszkodzenia rogówki oka może dojść na wiele sposobów. Najczęściej jednak są to niewielkie urazy powierzchniowe, takie jak np. zadrapanie paznokciem czy delikatne otarcie. Znacznie poważniejsze uszkodzenia wynikają z uszkodzeń termicznych lub chemicznych. Mniejsze urazy rogówki zwykle goją się w ciągu kilku dni, dzięki jej wyjątkowej zdolności do autoregeneracji.
2. Rogówka odpowiada za prawidłowe skupianie światła na siatkówce oka.
Rogówka pełni kluczową rolę w procesie refrakcji, czyli załamywania światła wpadającego do oka, aby umożliwić jego prawidłowe skupienie na siatkówce. Struktura odpowiada za około 65-75% mocy refrakcyjnej oka. Pozostała część mocy refrakcyjnej pochodzi od soczewki oka, która dodatkowo precyzuje skupianie światła, umożliwiając akomodację, czyli dostosowanie ostrości widzenia na różne odległości.
Wszelkie zmiany w kształcie rogówki, które występują np. przy wadach wzroku lub astygmatyzmie, powodują zniekształcenia obrazu i ogólne problemy z prawidłowym widzeniem. Przykładowo, w przypadku krótkowzroczności (miopii) rogówka może być zbyt wypukła, co sprawia, że światło skupia przed siatkówką, zamiast bezpośrednio na niej. W efekcie osoby krótkowzroczne widzą wyraźnie obiekty znajdujące się blisko, ale te w oddali wydają się rozmazane. Z kolei przy nadwzroczności rogówka może być zbyt płaska, przez co światło ogniskuje się za siatkówką. W rezultacie, osoby bliskowzroczne widzą niewyraźnie przedmioty znajdujące się blisko. W przypadku astygmatyzmu rogówka może mieć nieregularny, asymetryczny kształt, co powoduje, że światło załamuje się w różnych kierunkach, tworząc zniekształcony, rozmazany obraz na siatkówce.
3. Rogówka jest przeźroczysta i nie jest ukrwiona.
Rogówka oka jest przezroczysta, co pozwala na przechodzenie przez nią światła. Dlatego jakiekolwiek zaburzenia lub uszkodzenia rogówki, takie jak blizny, wrzody, stan zapalny, zwyrodnienia lub dystrofie również mogą znacząco obniżyć komfort widzenia. Dodatkowo, struktura nie jest ukrwiona, a tlen i składniki odżywcze pobiera z powietrza oraz z łez, które stale nawilżają jej powierzchnię. Pomimo tego, że rogówka nie jest ukrwiona to zawiera dużą liczbę zakończeń nerwowych, które pełnią funkcję ochronną, ponieważ reagują na wszelkie bodźce, takie jak dotyk, zmiany temperatury czy obecność ciał obcych w oku.
4. Rogówka oka może się sama regenerować!
Nabłonek rogówki, czyli jej zewnętrzna warstwa, składa się z komórek, które mają zdolność do szybkiego namnażania się, co umożliwia szybkie gojenie drobnych uszkodzeń. Należy jednak pamiętać, że ta zdolność regeneracyjna również ma swoje ograniczenia. W przypadku głębszych ran lub poważniejszych uszkodzeń, proces gojenia może być utrudniony. Mogą również pojawić się blizny, które wpływają na ostrość widzenia. Rogówka jest również podatna na różne choroby i dolegliwości, do których najczęściej należą: zespół suchego oka, stożek rogówki, zapalenia oraz zwyrodnienia rogówki.
5. Nieprawidłowy kształt rogówki można skorygować.
Nieprawidłowy kształt rogówki można korygować za pomocą klasycznej korekcji okularami lub soczewkami kontaktowym. W zależności od rodzaju wady i indywidualnych predyspozycji pacjenta stosuje się także zabiegi mikrochirurgiczne, do których zalicza się także zabiegi laserowe. Jednym z takich zabiegów jest laserowa korekcja wzroku, podczas której koryguje się wady wzroku, takie jak krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm. W trakcie procedury chirurg okulista koryguje odpowiednio rogówkę oka i w zależności od usuwanej wady – uwypukla ją, spłaszcza lub wyrównuje. Taki zabieg trwa ok. 15-20 min. na dwoje oczu i wykonywany jest w ramach chirurgii jednego dnia, w znieczuleniu miejscowym-kroplowym.